Japon Kılıcı Terminolojisi

[GaZeRocK]

Japon kılıcı için kullanılan terimler

AYKUÇİ : El korunağı (tsuba) olmayan küçük bıçak (tanto). Genellikle elbisenin içerisine gizli olarak kadınlar tarafından taşınırdı.

AŞİ : Jiden hamona uzanan yumuşak çelikten küçük kanallar. Genel anlamda “ayaklar”. Hamondaki bu düzensizliklerin, keskin kenarın parçalarının kırılmasını engellemek için olduğu söylenir.

AYASUGİ : Bir çeşit jihadda. Kılıcın boş kısmı yapılırken masame desenli çelik bloğunun törpülenmesi sırasında oluşan düzenli dalgalı çizgiler.

BO'Hİ : Geniş yiv ya da hi

BOŞİ : Uçtaki sert kenar deseni

ÇOJİ : Yonca ya da mantar şekilli hamon.

ÇOKUTO : Düz kılıç

GUNOME : Yarım daire dalga şeklindeki hamon

HA : Keskin kenar

HABUÇİ : Hamonun kenarını sınırlayan çizgi, sertten yumuşak çeliğe geçiş kısmı

HADA : Dövme izleri

HAMAÇİ : Bilenmiş kenarın başlangıcındaki çentik izleri.

HAMON : Yumuşak perlit çeliğe geçiş bölgesini de kapsayan martensit çelik deseni.

HORİMONO : Bıçak üzerindeki oyma ya da işlemeler

İNAZUMA : Habuki bölgesinin dikey zik-zak deseni. Tam çevirisi "yıldırım çizgileri"

İTAME : Katlanmış çelik bloğunun dövülmesiyle oluşan tahtaya benzer damarlı doku. Tahta üzerindeki düzensiz yuvarlak şekillere benzer.

Jİ : Hamonun üstündeki yüzey

JİHADDA : Bıçak veya jinin deseni

JİJETSU : Bıçağın yüzey rengi ve deseni

KATANA : Samurayların kullandığı kıvrık kılıç.

KEN : Eski Japonya'da imal edilen düz kılıç. Hiyan döneminde yerini taçi almıştır

KİNSUJİ : Habuçinin sert kısmındaki yatay çizgiler. Tam çevirisi "altın çizgiler

KİSSAKİ : Kılıcın ucu

KO NAYİ : Habuçideki, ni ve nayoi büyüklüğü arasındaki sert çelik parçaları, martensit kristaller

KO NATORİ : Hamondaki sığ ve düzensiz dalgalanmalar

MASAME : Katlanmış çelik bloğunun dövülmemiş kısmında oluşan tahtaya benzer damarlı doku. Tahta üzerindeki şekillere benzeyen yakın aralıklı düzenli çizgiler.

MEYİ : Kılıç ustasının imzası

MEKUGİ ANA : Teng üzerindeki pim deliği

MOYOHABA : Maçideki genişlik

MUNİ : Arka yüzey

MUNİ MAÇİ : Tengin arka işaret kısmının üzerindeki çentik

NAGASA : Bıçak uzunluğu

NAKAGO : Tengin sonu

NAYİ : Habuçi üzerinde bulunan, gözle görülebilecek kadar büyük martensit kristal parçacıklar

NİHONTO : Ken, naginata, yari, taçi, katana, vakizaşi ve tantonun içinde bulunduğu Japon kılıçları

NAYOİ : Habuçi üzerinde bulunan, gözle görülmesi mümkün olmayan martensit ya da perlit parçacıklar. Puslu, bulanık alanlar olarak ortaya çıkar

NOTARE : Hamon üzerindeki düzensiz dalgalanmalar

OMOTE : Ön.

SAKİHABA : Yokoti genişliği

ŞİNOGİ : Kılıcın kenarını belirleyen sırt çizgisi.

ŞİNOGİJİ : Sırt çizgisinin üstündeki bıçak yüzeyi

SORİ : Bıçağın eğrilik miktarı

SUGUHA : Düz hamon

SURİYAGE : Taçiyi, katana boyutuna indirgemek için kısaltılmış teng

TANTO : Japon bıçak veya kaması

TAÇİ : Eski samurayların at üstünde kullandığı uzun kılıç

TOGİ : Katananın cilalı yüzeyi

TORAN : Dalga şekilli hamon

URA : Arka.

UTSURİ : Yüzeydeki beyazımsı etki, hamonun dışındaki ji. Tam çevirisi "yansıma".

VAKİZAŞİ : Samurayların kullandığı kısa kılıç.

YAKİBA : Keskin kenar

YASURAMİ : Nakago üzerindeki törpü izleri

YOKOTİ : Ucu gövdeden ayıran sınır

Kılıç kuşanma ile ilgili terimler

FUÇİ : Subanın yanındaki kabza halkası

HABAKİ : Kılıcın kın içerisine temas etmesini engellemek için kullanılan metal halka

İTO : Kabzayı tenge tutturmak için sarılan örgü. Bir arada durmaları için menukinin üzerine sarılır

KAŞİRA : Kabzanın sonundaki dipçik boşluğu

KOŞİTAYİ : Saya, suba, suka, menuki, habaki, kaşira, sagiyo ve diğer aksamın bütünüyle montajı

KURİKATA : Sagiyoyu kına bağlamak için atılan düğüm

MEDUGİ : Kabzayı (suka) subaya sabitlemek için kullanılan pim

MENUKİ : Medugi üzerine yerleştirilen süs

SAGİYO : Kılıç kuşanırken kını kemere bağlamak için kullanılan ip

SAMİ' : Kabzayı kaplamak için kullanılan deri

SAYA : Kın

ŞİRASAYA : Kılıcı muhafaza etmek/depolamak için kullanılan basit, tahta "dinlenme" kını.

SUBA : El korunağı

SUKA : Kabza ya da tutamaç

İmalat terimleri

AGE GİTAYE : Şita gitaye şeklini oluşturmak için birkaç kere katlanmış çeşitli çelik parçaları

DENKAYİ TETSU : Eloktrolitik fırında imal edilmiş hurda metalden eritilmiş demir. %99,99 saf demirdir. Demirci, oroşigane işlemini kullanarak yeterli miktarda karbon ekler

HAGANE : Hon sanmayi gitaye metodu kullanılarak imal edilen keskin kenar için kullanılan daha sert (yüksek karbon içerikli) çelik.

HİZU-KURİ : Sunobe kullanılarak bıçağın şekillendirilmesi. Bıçak ısıtılır ve bir seferde küçük bir kısmı dövülerek şekillendirilir. Bıçak şiyage için hazır hale gelir

HON SANMAYİ GİTAE : Kılıç yapım metodlarından daha az bilinenidir; her bir taraf için 3 farklı daha sert kavagane çelik kullanılır; göbek kısmı için yumuşak şingane parçaları, ve keskin uç kısmı için ise daha sert bir çelik olan özel hagane parçaları kullanılır.

KERA : Tatarada oluşturulan ham çelik. Çeliğin neredeyse yarısı tamahaganedir ve kılıç yapımı için kullanılmaya hazırdır. Geri kalan çelik, demirci tarafından ocakta karbon oranı ayarlandıktan sonra kullanılabilir

KAJİ-OŞİ : Demirci tarafından kılıca son şeklinin bıçak, eğe ile verilmesi ve pürüssüz cilalamanın yapılması

KANGAN TETSU : Oksijensiz ortamda eritilerek imal edilen süngerimsi demir. Demirci döküm ocağındaki karbon oranını oroşigane işlemini kullanarak ayarlar.

KAVAGANE : Kılıcın gövde kısmına başlangıç malzemesi olarak kullanılan sert (karbon oranı yüksek) çelik. Karbon oranı %1,0 - %1,5 arasındadır.

KİTAYE : Metal çubuğun dövülerek ya da katlanarak bıçak yapılmak için hazır hale getirilmesi.

KOBUSE GİTAYE : En bilindik bıçak yapma şeklidir, şingane özlü yumuşak bir merkez ve kavagane bir kılıf.

NAKAGO ŞİTATE : Bıçağın sapa yakın kısmının törpülenerek tamamlanması

OMURA : Suçiyoki esnasında kılıca kaplanacak olan sulu kile katılması için omuna taşının öğütülerek toz haline getirilmesi.

OROŞİGANE : Dövme işlemi esnasında çeliğin karbon oranını ayarlama işlemidir. Karbon seviyesi, çeliğin odun kömürünün üst kısmında ısıtılmasıyla ve kılıç aşağıya doğru ulaştıkça yeni odun kömürü atılmasıyla artırılır. Kılıcın karbon oranının düşürülmesi ise; demir ocağının etrafına hava menfezi yerleştirilerek ısıtılması ve böylece karbonun oksijenle birleşip karbonmonoksit haline gelmesiyle yapılır.

SATESTU : Çeliğin yapımı için kullanılan demir oksit kumu.

SEN : Kılıca şekil vermek için kullanılan bıçak. Çok sert bir kılıç çeliğinden yapılmıştır ve her darbede metalin ince kısımlarını rende gibi ayırır.

ŞİYAGE : Bir bıçak ve eğe ile kılıca şekil verme. Suçiyokide bıçağın yüzeyi kil uygulanmasına hazırlanır. Bu hizukuriden sonra yapılır.

ŞİNGANE : Yumuşak çelik. Daha yumuşak (karbon seviyesi %0,5’in altında) çelik, kılıcın orta kısmını yapmada kullanılır.

ŞİTAGİTAYE : Dövme işlemi. Dövme işlemi esnasındaki ilk altı kat.

SORİYAOŞİ : Yaki ireyi takiben kılıçtaki kıvrımın ayarlanması.

SUNOBE : Kılıç yapılmak üzere dövülmeye hazır boş çelik bar.

TAMAHAGANE : Kılıcın gövdesini yapmak için kullanılan işlenmemiş çelik.

TATARA : Kalcı. Odun kömürünü, tamagahane oluşturmak için demir oksit kumuyla yakar.

TANREN : Bir çok parça çeliğin bir blok haline getirilecek şekilde kaynak yapılması işlemidir. Düz hale getirilecek şekilde çekiçle dövülür ve 12-15 kez çaprazlama katlanır. Bu bitmiş kılıcın jihaddasını oluşturur.

SUÇİ-OKİ : Sulu kil, odun kömürü tozu ve öğütülmüş omura taşı ile kılıcın sertleştirme işlemi öncesinde kaplanması. Kilin kalınlığı, yaki ire esnasında kılıç suya soğutmak için daldırıldığında işlemin hızını belirlemeye etki eder. Kılıcın çabuk soğuyan kısmı sert çelik, yavaş soğuyan kısmı ise daha yumuşak bir yapıya dönüşür. Bu bitmiş bir kılıcın modelini belirler.

SUKURİ-KOMİ : Şiganenin yumuşak özü, tanren esnasında kılıçta oluşturulan oluğa yerleştirilir. Bu daha sonra sunobenin oluşturulması için kullanılır. Şigane ya da yumuşak çelik daha önceden dövülmüştür. Bıçaktaki bu öz ya da daha yumuşak kısım (çelikteki karbon oranı daha düşüktür), kılıca esneklik verir ve kırılmasını önler.

SUMİVAKAŞİ : Çelik blokların dövülme işlemi için montajlanması. Küçük kavagane parçaları bir yığın haline getirilir, kağıda sarılır ve sulu kile daldırılır. Daha sonra ısıtılır ve tek bir parça haline gelinceye kadar kaynar halde dövülür ve saf olmayan kısımlar atılır.

YAKİ-İRE : Kılıcın ısıtılıp suya sokulmasıyla sertleştirilmesi. Kılıcın keskin ucu, ince bir kil tabakayla kaplıdır. Çelik 700 ºC’den 900 ºC’ye kadar ısıtıldığında, çelik kristalleri östenit adı verilen yapıya dönüşür. Hızlıca soğutulduğunda, kilin ince olduğu yüzeyde martensite dönüşür. Çeliğin geri kalan kısmı yavaşça soğur ve orijinal ferrit ya da perlit yapısına geri dönüşür. Ayrıca kılıç kıvrımını, uç ve daha kalın olan arka kısmın farklı oranlarda genişlemesi ile kazanır.

YAKİ-MODOŞİ : Kılıcın, yaki ire sonrasında iç gerilimin alınması amacıyla tavlanması. Kılıç 150 ºC’ye kadar ısıtılır ve suda soğutulur.

Demirciler Hakkındaki Terimler

NİNGEN KOKUGO :" Yaşayan Ulusal Hazine" ya da "Önemli Kültürel Değerlerin Sahibi" olarak tayin edilmiş

MASAMUNE ÖDÜLÜ : Yıllık kılıç yapma yarışmasında, mukansa tarafından seçilen en iyi sunuma verilen devasa ödül.

MUKANSA : Genel kılıç yapma yarışmasının üzerine terfi ettirilen ve artık sadece diğer mukansalarla kıyaslanan kılıç imalatçısı.


Kılıcın menşeini tanımlarken kullanılan terimler

ATO MEYİ : Demircinin kendisi tarafından eklenmemiş olan, sonradan eklenen imzası. Bunların doğru olduğu kabul edilir ve demircinin bilerek bıraktığı imzası ile uyuşmaz. Kılıcın özü, bu uygulamayı desteklemektedir.

BİZEN : Beş bölgesel Japon kılıç yapma geleneğinden biri.

DAYİ MEYİ : Usta demirci ve ona yardımcı olan öğrencisi tarafından yapılmış kılıç.

DAYİ SAKU : Usta demircinin talimatıyla, öğrencisi tarafından yapılan ve usta demircinin imzasını taşıyan kılıç. Bu genelde ustanın yaptığı kılıç ile aynı değerde tutulur.

GENDAYİTO : 1876 ve daha sonralarda yapılan modern ve çağdaş kılıçlar.

GO KADEN : Beş kılıç yapma geleneği. Kantayinin ilk aşamasında kılıç bu beş gelenekten birisine göre sınıflandırılır.

GİMEYİ : Sahte imza (meyi), aldatmak amacıyla eklenmiştir.

GUNTO : II.Dünya Savaşı sırasında Japon ordusu için yapılmış olan kılıçlar. Genellikle geleneksel yöntemlerle yapılmamışlardır.

KANTEYİ : Kılıcın menşeini tanımlama şeklidir. Bu, yapıldığı zamanı, yeri ve demircisini kapsar.

KOTO : 1573’lü yıllardan önce yapılan kılıç.

MUMEYİ : Demircinin imzası olmayan kılıç.

MİNO : Beş bölgesel Japon kılıç yapma geleneğinden biri.

OŞİGATA : Kılıcın çizilerek ya da mum vb. sürerek özelliklerini gösteren kopyalarının çıkartılması. Bu bütün kılıç için ya da sadece sapa doğru olan kısım (nakago) için olabilir, kılıcın imzasını (meyi) gösterir.

ŞİNSAKUTO : Yeni yapılmış kılıç.

ŞİN ŞİNTO : 1772’den 1925 yıllına kadar yapılmış olan yeni kılıçlar.

ŞİNTO : Yaklaşık olarak 1573 ve 1760 yılları arasında yapılmış yeni kılıçlar.

ŞOŞİN : Gerçek ve özgün kılıç (ya da farklı bir öğe).

SOŞU : Beş Japon kılıç yapma geleneğinden biri.

YAMAŞİRO : Beş Japon kılıç yapma geleneğinden biri.

[alben_alben]

Dostum Ne yazdigini okuyamadim k.bkma ama paylasim icin saol bu arada ben de harasi biliyorum bu konuda

[GaZeRocK]

şahsen ben hepsini okudum ama aklımda birşey kalmadı önemli değil

[annabel]

ben ilk bölümü okuyayım dedim sinirlendim len kılıcın bi ucu bi de kabzası olur ne bu kadar kasıyorsunuz diyerekten okumayı kestim XD gene de saol ezgim bi ara gücümü toplayıp tekrar okumayı deniycem XD

[GaZeRocK]

önemli değil canım ... hihihii dene dene

[Ösqe]

TER... ne :O

[Shinigami_Kumiko ^^]

Esqü'm yazmış okuyam dedim açtım başta gayet güzel sonlarda sıkılsamda devam ettim ama şimdi hiç bi b*k hatırlamıyorum o ayrı
Saol Esqü'm

[x!MizU!x]

elbet birgün okuyacağıım xD

[MaCRoiCe]

hepsini okumadım ama olsun teşkkürler

[alben_alben]

elbet birgün okuyacağıım xD

Aynen Bnde Elbet Bir Gun Okuyacagim xD

[GaZeRocK]

Esqü'm yazmış okuyam dedim açtım başta gayet güzel sonlarda sıkılsamda devam ettim ama şimdi hiç bi b*k hatırlamıyorum o ayrı
Saol Esqü'm

hihii aynen bende öyle oldum.. okudum sonuna kadar hiç birşey hatırlamıyorum

önemli değil milllett ne demek

[shinigami91]

oha nan ne kadar çok şeyi varmış harbi bende kılıç kabza kın bildğim tek şey bunlar kılıç kullanmayı çok istiyorum yaparım ichigo kurosaki cosplayimi alırım elime katanamı süpero lur yhaa hatta arada bi kaç kişşiyide doğramak isterdim ama vicdanım elvermez